Remember, remember the fifth of november.

"Eureka!" zou ik hebben uitgeroepen als ik een oude Griek was. In plaats daarvan zeg ik gewoon "cool". Omdat het spel de vorige les zo moeizaam ging, besloot ik het vandaag dunnetjes over te doen. Dit keer niet in de kring, maar in de groepjes aan tafel. Ik had niet voor mogelijk gehouden hoe veel makkelijker dat zou zijn. Vlak voor de les heb ik nog even een paar regels met de klas herhaald: niet praten als er iemand aan het woord is, vinger opsteken als je iets wilt zeggen of vragen, en als ik m'n hand opsteek wordt het stil.

Ik moet eerlijk toegeven dat ik niet hetzelfde spel gedaan heb als de vorige les. Dit keer gaf ik een ritme aan een groepje, die dat dan bleven klappen, stampen of roffelen. Daarna gaf ik een volgend groepje een nieuw ritme dat zijn bleven herhalen. Samen klonk dit dan als een echte beat. De pech was dat het eerste groepje dat ik aanwees (en dat een cruciale 'bom' uitvoerde) niet erg goed was in het houden van ritme. Maar toen alle groepjes in gebruik waren was de beat toch hoorbaar. Toen iedereen met een ritme bezig was liep ik naar een groepje toe en gaf hen de beginzin van Doemla, die ze moesten gaan zingen. Dit vonden zij eerst uiterst amusant, maar merkten daarna wel dat het lekker in de beat paste. Tegen de tijd dat de andere groepjes doorhadden wat er gebeurde, was ik alweer bij de volgende zangroep. Zij kregen de opdracht het tweede deel van Doemla te zingen, waardoor er al een soort canon effect ontstond. Dit ging een aantal keer heel goed. Pas toen de hele klas aan het zingen was begonnen de groepjes zinnen door elkaar te halen waardoor op een gegeven moment vrijwel iedereen hetzelfde zong. Toen ik dit merkte heb ik om stilte gevraagd. De kinderen luisterde hier goed naar.

Na deze doorbraak op canon gebied (waar ik uiteraard op gehoopt had) vroeg ik de klas wat ze net gezongen hadden. Onvermijdelijk kwam het totaal terechte antwoord "doemla doemla doemla di". Toen ik ze vertelde dat ze in feite een canon hadden gezongen, was er op het gezicht van een aantal kinderen te zien dat ze onder de indruk van zichzelf waren. Met deze boost van zelfvertrouwen durfden ze het zeemanslied ook wel in canon te zingen. Gesteund door de gitaar, en beginnend op de momenten dat ik het aangaf, begonnen de groepjes te zingen. Mijn hart maakte een sprongetje; het lukte! Eureka!

Omdat Christian vandaag kwam kijken, heb ik nog wat extra reflectie gehad op deze les. Het voornaamste punt was dat ik onrust veroorzaakte door - op het moment dat ik de klas net stil had - een soort vraag te stellen als "gaat dat lukken?" of "gaan we ons best doen?". Dat klinkt onzettend stom achteraf, maar blijkbaar stel ik zulke vragen onbewust nogal vaak. Ook moet ik woorden als "eigenlijk" vermijden, en als ik iets wil (bijvoorbeeld dat het stil wordt) dat niet vragend formuleren. Verder heb ik nog van Tessa te horen gekregen dat ik moet proberen de andere groepjes ook in de gaten te houden wanneer ik met één groepje bezig ben. Ik gaf al wel meer complimenten waar dat nodig was.

Een groot pluspunt (voor mijzelf in elk geval) was dat het orde houden zo veel makkelijker ging dat de lessen hiervoor. De kinderen luisterden veel beter en werden sneller stil wanneer ik m'n hand opstak. In groepjes werken is echt handig voor het overzicht.

Al met al vond ik de les van 5 november redelijk geslaagd.

Catch up

Beste vrienden, vergeef me. Ik heb de afgelopen weken verzuimd deze blog bij te houden. De drie lessen die ik nu niet gepubliceerd heb, zal ik dan nu alsnog neerkrabbelen. Te beginnen met de les van 29 oktober:

De voorgaande lessen hadden een sterke focus op zang. Daarom leek het mij leuk om - voor de verandering - eens iets met ritme te doen. En wel in spelvorm.... Da's lastig.
Achteraf gezien was de eerste fout dat ik het spel in de kring uitvoerde. Zo dicht op elkaar heb je veel minder overzicht, en de kinderen worden er ook sneller melig van. Het spel had dit principe: ik klap een ritme en geef dat door aan m'n rechter buurman ("maar meester Timo, woont Soufyan dan ook naast jou?", "nee Iskender, ik zeg dat alleen omdat hij naast mij zit"). Mijn figuurlijke buurman geeft dit ritme vervolgens weer door aan degene die rechts van hem zit, et cetera. Dit ging welgeteld twee rondjes goed, daarna werden de kinderen nogal onrustig. Ik denk dat in elk geval één reden daarvoor was dat ze het nog best lastig vonden. Een andere reden was dat het natuurlijk een grappig spelletje is en iedereen elkaar wil verbeteren.
Toen ik de klas weer min of meer stil had, deed ik de variant op het spelletje: terwijl het eerste ritme nog rondging, klapte ik een tweede ritme dat tegelijkertijd de kring langs moest. Na één rondje werd de chaos zo groot dat ik de klas niet meer in de hand had. Juf Tessa heeft mij toen aangeraden de les gewoonweg te stoppen. Dus iedereen ging terug naar zijn of haar plaatsje aan de tafels. Na een inspirerende toespraak van de juf heb ik toen nog één liedje met ze gezongen, waarna de tijd op was.
Als reflectie heb ik meegekregen dat ik de kinderen meer mag complimenteren als ze iets goed doen, net zo vaak als ik kinderen terecht moet wijzen als ze niet goed meedoen.

Doemla di

Nadat ik de lat in mijn vorige les blijkbaar iets te hoog had gelegd (ik probeerde met mijn klas, groep 5, mijn Zeemanslied in canon te zingen), besloot ik het deze les iets rustiger aan te doen. Ik had de veel simpelere canon 'Doemla' voorbereid, die ik de klas in kleine stapjes aan zou leren.

De beginsituatie was een beetje onrustig. De les vond vlak na de pauze plaats en tijdens die pauze hadden een paar kinderen ruzie met elkaar gemaakt, wat natuurlijk niet bevorderlijk is voor de sfeer in de klas. Wel had iedereen er enorm veel zin in. De vorige les bleek - ondanks de moeilijkheidsgraad - enorm in de smaak gevallen te zijn en ik werd door verscheidene leerlingen aangeklampt die trots zeiden: "meester Timo, ik ken het Zeemansliedje nog, hoor!"

Ik ben begonnen met de klas in een kring op te stellen. De drukste kinderen zaten vlak naast me, wat aan de ene kant wel handig was maar aan de andere kant juist niet (je kan ze niet vaak in de ogen kijken). Toen iedereen zat heb ik het liedje Doemla voorgezongen en trof daarbij meteen de eerste verassing aan. Het liedje bestaat enkel uit onzinwoorden, en ik heb die dag wel geleerd dat dat erg grappig is! Toen de klas uitgelachen was heb ik het liedje in delen voorgezongen en het de klas na laten zingen. Ik ben deze keer veel strenger geweest in de regel 'als ik naar mezelf wijs zing ik, als ik naar jullie wijs zingen jullie'. Toen het liedje er goed in zat heb ik de klas opgedeeld en de ene helft een begeleidingsmoetiefje (doem doem) laten zingen terwijl de andere helft de melodie zong. Iets te laat merkte ik dat de ene helft veel sterker was dan de andere. Ik heb toen een luidkeels zingend meisje overgeplaatst naar de andere kant. Daarna heb ik de ene helft de eerste twee regels laten zingen (steeds herhalend) en de tweede helft de laaste twee regels. Toen dit allemaal goed ging begon ik met de echte canon. Maar tegen die tijd was het al half twaalf...

En half twaalf was niet zo'n handig tijdstip die dag. Maarten, Iris en ik zitten alledrie op de Baanbreker, en geven respectievelijk les aan groep 4, 6 en 5. Aangezien we gehoord hadden dat Christian onze lessen die dag zou bijwonen (wat uiteindelijk niet waar bleek te zijn), hebben we de lestijden wat verschoven, waardoor ik niet om kwart voor twaalf maar om elf uur les gaf. Opzich geen probleem natuurlijk, ware het niet dat de school die dag geteisterd werd door de luizenmoeders. Dus om half twaalf (rond de tijd dat ik eindelijk begon aan de echte canon) werden er steeds twee kinderen uit de klas geplukt die dan weer twee andere aanwezen wanneer ze terugkwamen. Chaotisch!

Toen het uiteindelijk wel erg onrustig begon te worden heb ik de klas om stilte gevraagd en gezegd dat we nog één keer het Zeemanslied zouden zingen als ze die stilte nog even vol konden houden. Dat hielp, en de eerste vraag kwam pas weer toen ik m'n gitaar op m'n schoot had: "meester, komt die gitaar uit Spanje?".

Het Zeemansliedje ging stukken beter dan de vorige les en uiteindelijk hebben we de les toch nog redelijk rustig en leuk af kunnen sluiten.